Nassı Yani? Yarı otomatik ve manuel şanzımanlı araçlarda bulunan baskı balata nedir ve ne işe yarar? Baskı balatanın bittiği nasıl anlaşılır? Bu tür sorulara yanıt arayacağız.
Aracınız manuel veya yarı otomatik bir şanzımana sahipse baskı balata vardır. Manuel vitesli araçlarda sürücü debriyaja basarak baskı ile volanı birbirinden ayırır. Yarı otomatik şanzımanlarda ise bir robot debriyaja basar. Bu sayede sürücü için debriyaj pedalına gerek kalmaz.
Baskı Balata Ne İşe Yarar?
Aracınızı çalıştırdıktan sonra vitese takmak istediğinizde motor ile şanzıman arasında bağlantının kesilmesi gerekir. Çünkü motor sürekli dönmeye devam ederken şanzıman arası geçişler imkânsız hale gelmiş olacaktır. Siz debriyaj pedalına bastığınızda baskı itilir ve bu sayede şanzıman ile motor arasında bağlantı kesilmiş olur. Baskı balatası ise aracın vites değişimleri sonrası motor ile şanzıman arasındaki bağlantının kesintisiz olmasını sağlayan parçadır. Baskı balatanın ömrü ortalama 80 bin kilometre civarındadır. Ancak bu aracı kullanım tarzınıza göre değişiklik gösterebilmektedir. Örneğin şehir içi debriyajı çok daha fazla kullanıyorsanız bu süre 20 bin kilometrelere kadar inebilir. Veya sürekli uzun yolda kullanıyorsanız çok daha fazla ömrü olacaktır.
Baskı Balatanın Bittiğinin Belirtileri
Aracınızın baskı balatası tamamen bittiği zaman yolda kalacaksınız. Çünkü vites değişimleri imkânsız hale gelecektir. Bunun için baskı balatanın azalmaya başladığı zaman değiştirmelisiniz. Peki ya balatanın azaldığı nasıl belli olur?
1- Debriyaj Pedalında Titreme
Aracınızla kalkışlarda ayağınızı debriyajdan çekerken titreme meydana geliyorsa bu kavrama sırasında kaçaklar olduğu anlamına gelir. Yani azalan balata arabanın kalkış sırasında titremesine neden olacaktır.
2- Arabanın Bağırması Ama Gitmemesi
Bir otomobilin motorunun ürettiği gücün tekerlere aktarılması şanzıman sayesinde gerçekleşir. Ancak şanzımanın motorla bağlantı noktası olan baskı balata azaldığı zaman motor gücünü, iletemez ve boşa dönmesine neden olur. Aslında motor istenilen gücü üretiyordur ama şanzımana geçiş sağlayamıyordu. Bu durum arabanın bağırması ama gitmemesi olarak yorumlanmaktadır.
3- Yakıt Tüketiminin Artması
Baskı balata azalmaya başladığı zaman aracınızın yakıt tüketimi artacaktır. Çünkü siz araba gitsin diye daha çok gaza basacaksınız. Ama güç şanzımana iletilmediği için motor boşa çalışmış olacak. Bu da size arabanın fazla yakması olarak dönecektir.
4- Debriyajın Yukarıdan Kavraması
Yeni nesil araçlarda debriyaj pedalı hidrolik olarak ayarlandığı için bu durum çok görülmez. Ancak daha eski araçlarda pedalın kavrama noktası ile baskı balatanın ömrü doğru orantılıdır. Eğer aracınızın baskı balatası azaldıysa pedal yukarıdan kavramaya başlayacaktır.
5- Vites Geçişlerinde Ses Çıkması
Sanayi ağzıyla vites geçişlerinde cartlama diye tabir edilen bir şeydir bu. Vites geçişlerinde debriyaja tam basmanıza rağmen zorluk yaşıyorsanız ve ses geliyorsa bu kavramanın tam sağlanmadığı anlamına gelir.
Baskı Balata Değişim Nasıl Yapılır?
Aracınızın baskı balatasının azaldığını düşünüyorsanız değiştirmek için bir motor ustasından yardım almanız gerekir. Çünkü şanzıman ile motor arasındaki bağlantının kesilmesi gerekir. Öncelikle ustanız aracınızı lifte kaldıracak ve şanzımanı sökecektir. Ardından eski baskı balatayı yerinden çıkartıp, yenisini yerine takacaktır. Şanzıman sökülmüşken baskı balata işe şanzıman yağı değişimi de yapılmaktadır. Ayrıca debriyaj bilyası ötme yapıyorsa sökülmüşken onunda değiştirilmesi aracınızın faydasına olacaktır. Baskı balata değiştirirken her zaman orijinal parçalar kullanmaya çalışın. Çünkü özellikle Çin malı adi balataların ömrü hem kısa oluyor hem de çabuk yanıyor. Ayrıca aracınızın baskı balatasının ömrünün uzun olmasını istiyorsanız debriyaja olabildiğinde az basmaya özen gösterin. Örneğin araba ile yokuşlarda dururken, debriyaj ile dengede değil, fren ile durun. Dururken kesinlikle bir ayağınız debriyaj üzerinde durmasın.
